۱- مقدمه و كليات
۱-۱ مقدمه
فلسفه شناخت واقعيت است كه به وسيله
فاعل شناسايي (ذهن) صورت مي‌گيرد و در قالب عناصر زباني (الفاظ) بيان مي
شود. بنابراين در پديده شناخت سه عامل هستي، فاعل شناسايي و زبان نقش اساسي
دارند.
اما در فلسفه معاصر بيشتر به رابطه اين سه عامل مهم پرداخته
اند و از مباحثي كه مربوط به رابطه هستي و فاعل شناسايي هستند به معرفت
شناسي تعبير كرده اند و از مباحث مربوط به رابطه فاعل شناسايي و زبان به
معناداري و بالاخره از مباحث مربوط به رابطه هستي و زبان به صدق تعبير مي
كنند.
مباحث معرفت شناختي و معناداري و صدق هر كدام حوزه خاصي در
فلسفه معاصر را به خود اختصاص مي دهند اما مباحث معناداري و به تبع آن بحث
اعتبار و استدلال و صدق از مهمترين مسائل فلسفه منطق به شمار مي‌آيند.
۱-۲ تعريف مسأله
ما در اين رساله به بحث اخير يعني مسأله صدق و بيان ماهيت و ملاك آن از
ديدگاه منطق دانان مسلمان و حتي منطق دانان غربي مي پردازيم و هر كدام را
مورد نقد و بررسي قرار مي دهيم.
نظريه هايي كه در اين رساله به بررسي آنها مي پردازيم: عبارتند از:
۱- نظريه مطابقت The correspondence theory of truth
2- نظريه هماهنگي يا (سازگاري) The coherence of truth
3- نظريه عمل گرايانه The pragmatic theery of truth
4- نظريه زيادتي The redundancy theory of truth
5- نظريه غير توصيفي The Non-Descriptive theery of truth
6- نظريه سمانتيكي صدق Semantic theery of truth
1-3 سئوال هاي اصلي تحقيق
۱- كدام يك از نظريه هاي صدق نزد منطق دانان و فيلسوفان مسلمان رايج بوده است.
۲- رابطه نظريه هاي صدق با نظريه وجود ذهني در فلسفه اسلامي چيست؟
۳- فيلسوفان اسلامي علاوه بر بحث وجود ذهني در چه مباحثي به نظريه‌هاي صدق پرداخته اند.
۴- آيا نظريه مطابقت براي ملاك صدق كافي است؟
۵- موضوع يا متعلق با لذات صدق و كذب در نزد منطق دانان مسلمان چه چيزي است؟
۶- آيا تنها قضاياي اخباري متعلق صدق و كذب قرار مي گيرند يا اموري ديگري
هم هستند كه قابل ارزش گذاري هستند. اگر اموري هم به صدق و كذب متصف مي
شوند اين اتصاف بالذات يا بالعرض؟
۷- مشكلات نظريه مطابقت و ديگر نظريه هاي صدق كدامند؟
۱-۴- فرضيه هاي تحقيق
۱- نظريه مطابقت رايج ترين نظريه نزد منطق دانان و فيلسوفان مسلمان بوده است.
۲- نظريه مطابقت صدق به تنهايي به عنوان ملاك صدق قضايا كافي نيست.
۳- نظريه مطابقت از مباني نظريه وجود ذهني در فلسفه اسلامي است.
۴- فيلسوفان اسلامي در بحث علم و عالم و معلوم اجمالاً به اين بحث پرداخته اند.
۱-۵ – هدف هاي تحقيق:
۱- استخراج ديدگاههاي منطق دانان و فيلسوفان مسلمان در مورد نظريه‌هاي صدق
۲- تطبيق نظريه هاي صدق در منطق اسلامي و غربي
۳- انجام يك كار پژوهشي مستقل در باب نظريه هاي صدق
۱-۶ روش تحقيق
در اين رساله به دليل تئوريك بودن آن سعي شده است پس از جمع آوري نظريات
صدق به تحليل و نقد و بررسي آنها پرداخته و ديدگاههاي مختلف را تا حدودي
مقايسه نماييم و در مواردي پيامدهاي فلسفي ـ منطقي هر ديدگاه را بيان كنيم و
لذا روش ما عمدتاً تحليلي، تطبيقي و توصيفي است.
۱-۷ – سابقه تحقيق:
۱- در مورد نظريه هاي صدق در فرهنگ فلسفي و منطقي ما كار مستقلي انجام نشده است.
۲- بسياري از كارهاي انجام شده در اين مسأله توسط منطق دانان غربي بوده به ويژه در كتابهاي فلسفه منطق بطور مجزا به آن پرداخته اند.
۳- به نظر مي رسد يك كار پژوهشي مستقل جهت مقايسه نظريه هاي صدق در منطق
اسلامي و غربي انجام نشده و لذا چنين پژوهشي از اهميت خاصي برخوردار است.
فهرست مطالب
فصل اول
مقدمه و پيشينه تاريخي
بخش اول:
مقدمه و كليات و معاني حق و صدق نزد حكماي اسلامي
بخش دوم:
پيشينه تاريخي نظريه مطابقت صدق
بخش سوم:
آيا نظريه مطابقت تعريف صدق است يا ملاك آن
منابع و ماخذ
۱- آشتياني، سيد جلال الدين، شرح حال و آراي فلسفي ملاصدرا – مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، حوزه علميه قم، تهران، بهار ۱۳۷۸
۲- آير، زبان حقيقت و منطق، ترجمه منوچهر بزرگمهر، انتشارات علمي دانشگاه صنعتي
۳- ابراهيمي ديناني، غلامحسين، شعاع انديشه و شهود، انتشارات حكمت چاپ پنجم ۱۳۷۹
۴- ابراهيمي ديناني، قواعد كلي فلسفه در فلسفه اسلامي، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي، تهران ۱۳۷۲
۵- ابن سينا، حسين ابن عبدا…، الاشارات و التنبيهات مع شرح للمحقق نصيرالدين طوسي و شرح الشرح قطب رازي، نشرالبلاغه، قم
۶- ابن سينا، حسين ابن عبدا…، الالهيات من كتاب الشفاء، منشورات مكتبه آيه اله المرعشي النجفي، قم المقدسه، ايران ۱۴۰۴ ق
۷- ابن سينا، حسين ابن عبدا…، المبدأ و المعاد، باهتمام
عبدالله نوراني، موسسه مطالعات اسلامي دانشگاه مك گيل با همكاري دانشگاه
تهران، ۱۳۶۳
دانلود فايل
