|
چكيده: گياه تاتوره با نام علمي Datura stramoniumL.
متعلق به تيرهSolanaceae ، گياهي علفي يكساله بومي استان گلستان ، كه
اغلب به صورت خودرو در خاكهايي با بافت متوسط تا خيلي سنگين ، غير شور ، pH
خنثي و درصد كربن بالا رويش دارند . رشد رويشي گياه از فروردين هر سال
آغاز و تقريباً تا اواخر تير ماه ادامه دارد، فاز زايشي از اوايل مردادماه
آغاز وعملا شكوفايي گلها از مرداد ماه تا اواخر آن ادامه دارد. تشكيل
ميوه، رسيدن ميوه و پراكنش دانه‌ها در نيمه دوم شهريور ماه مشاهده مي‌شود.
نتايج اتنوبوتانيكي در اين تحقيق نشان داد كه عليرغم عدم مصرف خوراكي اين
گياه به علت سميت تركيبات شيميايي اكثرا در استعمال خارجي از مرهم برگ ،
ساقه و پودر دانه‌ها در موارد مارگزيدگي، درمان رماتيسم،سياتيك،رفع گرفتگي
عضلات، رفع التهابات پوستي،جوش،كورك،دمل و همچنين درمان عفونت هاي پوستي
مورداستفاده قرار مي‌گيرد. بعضا از دوده حاصل از سوزاندن برگ و ساقه به
همراه دانه اسفند به عنوان آرام بخش اعصاب ، رفع تشنج و ضدعفوني محيط خانه
استفاده مي شود.شناسايي مقايسه كمي و كيفي اندامهاي مختلف گياه در مراحل
مختلف رشد به روش HPLC نشان داد نتايج نشان داد كه كميت و كيفيت
آلكالوئيدها در اندامهاي مختلف و مراحل متفاوت از رشد گياه متغير
است.بيشترين ميزان آلكالوئيدهاي تروپاني در دانه، ريشه و غنچه ها در فاز
زايشي مشاهده شده است و آتروپين آلكالوئيد غالب در مرحله زايشي است.آناليز
تركيبات شمييايي و معدني تاتوره نشان داد كه برگ نسبت به دانه از پروتئين
بيشتري برخوردار است و دانه از درصد بالاتري ازانرژي، چربي و الياف خام
نسبت به برگ برخوردار مي‌باشد. بررسي فلزات سنگين مانند منگنز، روي و مس و
آهن در برگ و دانه نشان داد كه ميزان فلزات سنگين در برگ بيشتر از دانه
مي‌باشد.نتايج آناليز روغن دانه هاي تاتوره نشان داد كه ميزان روغن دانه
ها(۱۷٫۵در صد) و مهمترين اسيدهاي چرب غيراشباع آن شامل اسيد اولئيك (۲۴
درصد) و لينولئيك اسيد (۵۸٫۵درصد) و اسيدهاي چرب اشباع اسيد پالميتيك (۱۳٫۳
درصد)، اسيد استئاريك (۲٫۶ درصد) مي‌باشد. فهرست مطالب چكيده
پيشگفتار
اهداف پژوهش
فصل اول
كليات
۱-۱ تيره سيب زميني Solanaceae
1-2 اختصاصات عمومي
۱-۳ معرفي گونه هاي اقتصادي و زينتي اين تيره
۱-۴ رده بندي
۱-۵ كليد شناسايي جنس هاي مختلف تيره Solanaceae
1-6 جنس تاتوره DaturaL
1-6-1 كليد شناسائي گونه هاي جنس تاتوره در ايران
شكل ۱-۱ اجزاي مختلف گياه تاتورهDatura stramonium L
7-1 جايگاه گونه مورد مطالعه در رده بندي گياهي
۱-۸ اسامي عمومي تاتوره در نقاط مختلف دنيا
۹-۱گونه هاي مختلف جنس Datura L در جهان
۱-۹-۱گونه هاي مختلف جنس Datura L در ايران
شكل ۱-۲پراكنش و انتشار جغرافيايي Datura stramonium L در ايران
۱-۱۰ فاكتورهاي اساسي مؤثر در تركيبات ثانوي گياه
۱-۱۰-۱ توارث
۱-۱۰-۲ مراحل رشد
۱-۱۰-۳ عوامل محيطي و مواد موثره گياهي
۱-۱۰-۳-۱ نور
۱-۱۰-۳-۲ شدت روشنائي
۱-۱۰-۳-۳ مدت روشنائي
۱-۱۰-۳-۴ خاك و گياه
۱-۱۱ استخراج و شناسايي مواد موثره گياهان دارويي
۱-۱۱-۱ برداشت و بهره‌برداري گياهان دارويي
۱-۱۱-۱-۱ زمان جمع‌آوري
۱-۱۱-۱-۲ اندامهاي مختلف گياه
۱-۱۱-۱-۳ سن گياه
۱-۱۱-۲ نكاتي در مورد خشك كردن و آسياب كردن
۱-۱۱-۲-۱ نگهداري و خشك كردن گياهان دارويي
۱-۱۱-۲-۱-۱ خشك كردن در هواي آزاد
۱-۱۱-۳ آسياب كردن
۱-۱۱-۴ استخراج مواد متشكله گياهان دارويي
۱-۱۱-۴-۱ انتخاب حلال
۱-۱۱-۴-۲ روشهاي استخراج
۱-۱۱-۴-۲-۱ روش خيساندن
۱-۱۱-۴-۲-۲ روش پركولاسيون
۱-۱۱-۴-۲-۳ روش سوكسوله
۱-۱۲ متابوليت‌هاي ثانويه
۱-۱۲-۱ فلاونوئيدها
۱-۱۲-۲ تانن‌ها
۱-۱۲-۳ ساپونين‌ها
۱-۱۲-۴ تركيبات ازت‌دار
۱-۱۲-۵ آلكالوئيدها
۱-۱۲-۵-۱ مبدأ و درجه پخش آلكالوئيدها
۱-۱۲-۵-۲ بيوسنتز آلكالوئيدها
جدول ۱-۱مثال هايي از اندام هاي ويژه بيوسنتز و تجمع الكالوئيدها (Michael , W1987)
1-12-5-3 محل تجمع آلكالوئيدها
جدول ۱-۲مثالهايي از ذخيره الكالوئيدها در واكوئل گياهان
۱-۱۲-۵-۴ نقش فيزيولوژيك آلكالوئيدها
۱-۱۲-۵-۵ اثرات بيوشيميايي آلكالوئيدها
۱-۱۲-۵-۶ تفكيك، شناسايي و استخراج آلكالوئيدها
۱-۱۲-۵-۶-۱شناسايي آلكالوئيدها
۱-۱۲-۵-۶-۲روشهاي استخراج آلكالوئيد ها
۱-۱۲-۵-۷ روشهاي اندازه گيري آلكالوئيد ها
۱-۱۲-۵-۷-۱كروماتوگرافي مايع
۱-۱۲-۵-۸آلكالوئيدهاي تروپان موجود در گياه تاتوره
۱-۱۲-۵-۸-۱آلكالوئيد آتروپين
۱-۱۲-۵-۸-۱-۱ آلكالوئيد هيوسيامين
۱-۱۲-۵-۸-۱-۲آلكالوئيد اسكوپولامين
شكل ۱-۴مسير بيوسنتزي اسكوپولامين
شكل ۱-۵مسير بيوسنتزي هيوسيامين
۱-۱۳ چربي ها در گياهان
۱-۱۳-۱ طبقه بندي چربي ها
۱-۱۳-۲ اسيدهاي چرب[۱]
جدول ۱-۳ نام شيميايي و فرمول بعضي از اسيدهاي چرب اشباع شده
جدول ۱-۴نام شيمايي و فرمول بعضي از اسيدهاي چرب اشباع نشده
۱-۱۳-۲-۱ آناليز اسيدهاي چرب و شناسايي آنها
۱-۱۳-۲-۱-۱ كروماتوگرافي گاز – مايع
شكل ۱-۶طرح دستگاه كروماتوگرافي گاز – مايع
شكل ۱-۷جدا كردن مشتق متيل استر اسيدهاي چرب با زنجير طولاني به وسيله كروماتوگرافي گاز – مايع
۱-۱۳-۲-۱-۲ كروماتوگرافي نازك لايه
فصل دوم
سابقه تحقيق
۲-۱ تاريخچه و سابقه تحقيق
۲-۲ جايگزيني روغنها و چربيها
جدول ۲-۴مقدار چربي و تركيب اسيدهاي چرب عمده روغن هاي انتخابي به ترتيب نزولي از نظر مقداراسيدلينولئيك Leverton , 1974) )
جدول ۲-۵تركيب اسيدهاي چرب دانههاي روغني معين
جدول ۲-۶مقايسه اسيدهاي چرب در گياهان مختلف
فصل سوم
مواد و روش ها
۱-۳ معرفي منطقه مورد مطالعه
۱-۳-۱ موقعيت جغرافيائي منطقه ناهارخوران
شكلموقعيت جغرافيايي منطقه نهارخوران
شكل ۳-۱تصوير ماهواره اي لندست ۲۰۰۲ حوزه آبخيز ناهارخوران
۳-۱-۲ حدود وسعت توپوگرافي حوزه ناهارخوران
۳-۱-۳ شرايط اقليمي حوزه آبخيز ناهارخوران
۳-۱-۳-۱ آب و هوا
۳-۱-۳-۲بارندگي
۳-۱-۳-۳ آمار بارندگي ماهانه و ساليانه هر يك از ايستگاهها
جدول ۳-۱ بارندگي ماهانه و سالانه ايستگاههاي مورد استفاده
جدول۳-۲ميانگين رطوبت نسبي ماهانه و سالانه منطقه ناهارخوران طي سال‌هاي ۱۳۸۰-۱۳۷۰
۳-۱-۳-۴تيپ آب وهوائي
جدول ۳-۳ميانگين بارندگي ماهانه ودرجه حرارت ماهانه منطقه نهارخوران طي سال‌هاي ۱۳۸۰-۱۳۷۰
نمودار ۳-۱ منحني آمبروترميك منطقه ناهارخوران در يك دوره ده ساله
۳-۱-۳-۵تعميم نتايج حاصل از مطالعات طرح جامع براي واحدهاي هيدرولوژيك
جدول۳-۴ريزشهاي جوي كوتاه مدت حوزه آبخيز ناهارخوران در دوره بازگشت هاي مختلف
۳-۱-۳-۶بررسي درجه حرارت حوزه ناهارخوران
۳-۱-۳-۷ دما
جدول ۳-۵شاخص هاي حرارتي ايستگاه گرگان
۳-۱-۳-۸تبخير و تعرق پتانسيل
جدول ۳-۶تبخير و تعرق پتانسيل به روش بلاني – كريدل در ايستگاه گرگان(ميلي متر)
۳-۱-۴زمين شناسي حوزه آبخيز نهارخوران
۳-۱-۴-۱نهشته هاي پركامبرين
۳-۱-۴-۲سازند خوش ييلاق
۳-۱-۴-۳سازند مبارك
۳-۱-۴-۴سازند شمشك
۳-۱-۴-۵سازند لار
۳-۱-۴-۶رسوبات زمان كواترنر
۳-۱-۴-۷ريخت شناسي و وضعيت كلي ژئومرفولوژي منطقه
۳-۲ عمليات صحرايي
شكل ۳-۳ عمليات صحرايي جهت نمونه برداري از رويشگاه طبيعي
۳-۳ مطالعات خاكشناسي
شكل ۳-۲نمونه برداري خاك از منطقه مورد مطالعه
۳-۴ مطالعات فنولوژيك
۳-۵ مراحل جداسازي و خشكاندن نمونه ها
شكل ۳-۴مراحل جداسازي و خشك كردن نمونه‌ها درمحيط سايه
۳-۶ عمليات آزمايشگاهي
۳-۶-۱ عمليات عصاره گيري
۳-۶-۱-۱ استخراج عصاره اتانولي
۳-۷ بررسي كيفي مواد شيميايي اندامهاي گياهي
۳-۷-۱ تست كيفي فلاونوئيد
۳-۷-۲ تست كيفي تانن
۳-۷-۳ تست كيفي ساپونين
۳-۸ آناليز مواد معدني نمونه ها
۳-۸-۱ آناليز پروتئين خام
۳-۸-۲ آناليز چربي خام
۳-۸-۳ آناليز الياف خام
۳-۸-۴ آناليز خاكستر خام
۳-۸-۵ محاسبه انرژي در نمونه
۳-۸-۶ محاسبه ازت فراريا TVN
3-8-9 آناليز فلزاتآهن،مس، روي و منگنز
۳-۹ آناليز مواد موثره روغن دانه تاتوره در منطقه نهارخوران
۳-۱۰استخراج و اندازه گيري ميزان آلكالوئيدها
فصل چهارم
نتايج
عمليات صحرايي
۴-۱ هوا واقليم
جدول۴-۱ اقليم منطقه مورد مطالعه
۴-۲نتايج خاكشناسي
جدول شماره ۴-۲نتايج آناليز خاك منطقه موردمطالعه
۴-۳ نتايج مرفولوژي
شكل ۴-۱گياه جوانشكل ۴-۲دانه رست
شكل۴-۳ گياه مورد مطالعه در مرحله گلدهي
شكل ۴-۴ برگ هاي لوزوي با حاشيه نا منظم و دندانه دار
شكل۴-۵ ساقه منفرد در انتها منشعب
شكل ۴-۶گلهاي قيفي با جام گل پيوسته ،سفيدرنگ با ۶ لوب
شكل ۴-۷۶ پرچم سفيد
شكل۴-۸سرشاخه گلدار به همراه ميوه
شكل ۴-۹ميوه نارس ( كپسول Septiferage )
شكل ۴-۱۰ميوه رسيده و دانه
شكل ۴-۱۱خزان گياه به همراه رويش مجدد گياه
۴-۴ نتايج فنولوژيك
جدول شماره ۴-۳فنولوژي گونه مورد مطالعه
۴-۵ ليست فلورستيك گونه هاي مختلف منطقه مورد مطالعه
جدول ۴-۴ گونه‌هاي همراهL Datura stramoniumدر منطقه ناهارخوران
نمودار ۴-۱طيف زيستي گونه‌هاي منطقه مورد مطالعه
شكل ۴-۱۲ نمونه هايي از گياهان همراه گونه
۴-۶ نتايج مطالعه پراكنش گونه L Datura stramonium
شكل ۴-۱۳ رويشگاهDatura stramonium L در كنار جاده و مناطق باز جنگلي
شكل ۴-۱۴ رويشگاهDatura stramonium L در مزرعه آفتابگردان در گلي داغ
شكل ۴-۱۵ رويشگاهDatura stramonium L در مزرعه سويا در روستاي محمدآباد
۴-۷ آناليز مواد معدني گياه
جدول ۴-۵نتايج آناليز مواد غذايي و معدني نمونه در رويشگاه مورد مطالعه
نمودار۴-۲مقايسه مواد مغذي در برگ و دانه
نمودار۴-۳مقايسه انرژي خام در برگ و دانه
نمودار۴-۴مقايسه ميزان فلزات سنگين در دانه و برگ
نمودار۴-۵مقايسه ميزان آهن در برگ و دانه
نمودار ۴-۶مقايسه ميزان كلسيم و فسفر در برگ و دانه
۴-۸ بررسي كيفي مواد مؤثره عصاره اندامهاي مختلف گياه
جدول ۴-۷نتايج بررسي كيفي ماده مؤثره فلاونوئيد در اندامهاي مختلف
نمودار ۴-۷مقايسه كيفي فلاونوئيد در اندام هاي مختلف
شكل ۴-۱۶ مقايسه كيفي فلاونوئيد دراندامهاي مختلف
جدول ۴-۷نتايج بررسي كيفي تانن در اندامهاي مختلف
شكل ۴-۱۷ مقايسه كيفي تانن در اندام هاي مختلف
شكل ۴-۱۷ مقايسه كيفي تانن در اندام هاي مختلف
Datura stramonium Lگياه
جدول ۴-۸نتايج بررسي تست كيفي ساپونين در
(Datura stramonium L(
نمودار ۴-۹ مقايسه تست كيفي ساپونين دراندام هاي مختلف گياه ((Datura stramonium L
شكل۴-۱۸وجود ساپونين در برگ تاتوره
۴-۹ نتايج حاصل از مقايسه كمي و كيفي متابوليت هاي ثانويه دانه تاتوره (روغن و اسيدهاي چرب)
جدول ۴-۹آناليز كمي روغن دانهDatura stramoniumL
نمودار۴-۱۰مهمترين اسيدهاي چرب اشباع و غيراشباع دانه هاي تاتوره
۴-۱۰ نتايج حاصل ازاستخراج آلكالوئيدها در اندامهاي مختلف گياه در مراحل مختلف رشد
جدول۴-۱۰ آناليز آلكالوئيدهاي تروپان در اندامهاي مختلف تاتوره در مراحل مختلف رشد
نمودار ۴-۱۱مقايسه ميزان آتروپين اندامهاي مختلف تاتوره
نمودار۴-۱۲مقايسه ميزان اسكوپولامين اندامهاي مختلف تاتوره در مرحله رويشي
نمودار ۴-۱۳ مقايسه ميزان آتروپين اندامهاي مختلف تاتوره در مرحله زايشي
نمودار۴-۱۴مقايسه ميزان اسكوپولامين اندامهاي مختلف تاتوره در مرحله زايشي
نمودار ۴-۱۵مقايسه ميزان آتروپين و اسكوپولامين برگ در فاز زايشي و رويشي
نمودار۴-۱۶ مقايسه ميزان آتروپين و اسكوپولامين ساقه در فاز رويشي و زايشي
نمودار۴-۱۷مقايسه ميزان اسكوپولامين و آتروپين ريشه در فاز رويشي و زايشي
نمودار۴-۱۸مقايسه ميزان اسكوپولامين و آتروپين در غنچه و گل
نمودار۴-۱۹مقايسه ميزان اسكوپولامين و آتروپين در دانه
فصل پنجم
بحث و نتيجه گيري
عمليات صحرايي
مرفولوژي
فنولوژي
آناليز كيفي تركيبات شيميايي گياه
مواد معدني
نمودار۵-۱مقايسه فلزات سنگين برگ DStramoniumبا Dmetel
نمودار۵-۲مقايسه فلزات سنگين در دانه DStramoniumبا Dmetel
جدول۵-۱مقايسه تركيبات خام علوفه هاي دامي با تاتوره
نمودار۵-۳ مقايسه ميزان پروتئين خام گياه تاتوره نسبت به علوفه هاي دامي
نمودار۵-۴ مقايسه ميزان چربي خام گياه تاتوره نسبت به علوفه هاي دامي
نمودار۵-۵ مقايسه الياف خام گياه تاتوره نسبت به علوفه هاي دامي
نمودار۵-۶ مقايسه انرژي خام گياه تاتوره نسبت به علوفه هاي دامي
آلكالوئيد
مقايسه اسيدهاي چرب مهم تاتوره با ساير گياهان
نمودار۵-۷مقايسه اسيدپالمتيك تاتوره با ساير گياهان
نمودار۵-۸مقايسه اسيد استئاريك تاتوره با ساير گياهان
نمودار۵-۹مقايسه اسيداولئيك تاتوره با ساير گياهان
نمودار۵-۱۰مقايسه اسيد لينولئيك تاتوره با ساير گياهان
منابع
Abstract منابع اداره كل منابع طبيعي و اداره كل آبياري و اداره كل هواشناسي گرگان اگن،اشتال.۱۳۶۸٫تجزيه و شناسايي مواد دارويي گياهي. ترجمه هادي صمصام شريعت،چاپ مشعل اصفهان. اميرجاني،م.،
۱۳۷۲٫كشت اندام گياه شابيزك و بررسي اثر عوامل مختلف بر بيوسنتز
آتروپين.پايان نامه كارشناسي ارشد. دانشكده علوم پايه. تربيت مدرس. ايزددوست،م.، ۱۳۶۳٫شيمي گياهي، انتشارات دانشگاه تهران. شماع، م.، ساعدي،ه.،۱۳۷۰٫گياهان سمي و تاثير مسموميت آنها در حيوانات.انتشارات دانشگاه تهران صفحه ۱۳۵- ۲۳۱٫ دانلود فايل
|
